Dasturlash tillar va ularning e'lon qilingan sanalari



Ma’lumki, kompyuterda biror masalani hal qilish uchun avval uning modeli va algoritmi tuziladi, so’ng mazkur algoritm ma’lum bir qonun-qoidalar asosida kompyuter tushunadigan tilda ko’rsatma va buyruqlar shaklida yoziladi. 

Hosil bo’lgan kompyuter tushunadigan tildagi matn dastur matni, algoritm esa dastur deb ataladi. 


Kompyuter uchun dastur tuzish jarayoni dasturlash va dastur tuzadigan kishi dasturchi deyiladi. Kompyuter tushunadigan til esa dasturlash tili deb ataladi.


Dasturlash tillarini shartli ravishda quyidagi uch guruhga ajratish mumkin :


1.       Quyi darajadagi dasturlash tillari;


2.       O’rta darajadagi dasturlash tillari;


3.       Yuqori darajadagi dasturlash tillari;


Quyi darajadagi dasturlash tillari kompyuter qurilmalari bilan bevosita bog’liq bo’lib, buyruqlar maxsus raqamlar yordamida yoziladi. 

Bu kabi buyruqlardan tashkil topgan dastur hajmi kata bo’ladi va ularni tahrirlash ancha mehnat talab qiladi. 

Dastlabki elektron hisoblash mashinalarida (“ENIAC”, “MЭСМ”) masalalarni yechish uchun ana shunday buyruqlar yordamida dasturlar tuzilgan.


Dastur tuzishni osonlashtirish maqsadida inson tiliga yaqin bo’lgan buyruqlar tizimini qo’llash masalasi qo’yildi va hal etildi.

 Bu kabi dasturlash tillari o’rta darajadagi dasturlash tillari (ba’zan assemblerlar) deb yuritila boshlandi. Bunday tillarga AVTOKOD-BEMSH, AVTOKOD-MADLEN va boshqalar kiradi.

 Ular BESM-6, Minsk-22, IBM-360  elektron hisoblash mashinalarida qo’llaniladi.


Keyingi yillarda juda ko’p yuqori darajadagi dasturlash tillari ishlab chiqarilgan bo’lib, ular qatoriga Object Pascal, Ada, KARAT, C++, Delphi, Visual Basic, C#, Java, JavaScript, PHP, Python va boshqalar.

 Hozirgi kunda ishlab chiqilayotgan dasturlash tillari biror yo’nalishdagi masalalarni hal qilishga mo’ljallangan bo’lib, ularni obyektga yo’naltirilgan dasturlash tillari deb atashadi.


   Quyidagi jadvalda dasturlash tili rivojlanishi tarixidan ma’lumot berilgan.


Dasturlash tili
Ishlab chiqilgan yili
Plankalkyul
1946
Qisqa kod
1949
Assembler “Edsak”, AO
1950
Avtokod “Madlen”
1953
Tezkor kodlash
1955
A-2, Flou-metik
1956
Mat-metik
1957
Fortran
1958
Algol 58
1959
APT, LISP, Kobol, Algol-60
1960
Basic
1964
Algol W
1965
Logo
1967
Algol 68
1968
APL
1969
Pascal
1970
Fort
1971
Prolog, Ci, Ada
1972
Smoltok
1980
VBA
1990

VC++
1993
Java
1994
Delphi
1995
C#
2000


Comments

Popular posts from this blog